Flame detector به فارسی حسگر شعله یا آشکارساز شعله یک حسگر است که به گونه‌ای طراحی شده که در برابر حضور شعله یا آتش پاسخ می‌دهد. پاسخ حسگر به تنظیمات دستگاه بستگی دارد اما می‌تواند یک صدای هشداردهنده باشد یا غیرفعال کردن عامل آتش، مانند خط سوخت (مانند خط گاز طبیعی یا پروپان) یا فعال کردن سامانهٔ خاموش کنندهٔ آتش.. استفاده از این حسگرها در سامانه‌های صنعتی برای اطمینان از این است که بخش سوختی به درستی کار می‌کند؛ در این گونه سامانه‌ها، نقش حسگرها تنها هشدار به مجریان سامانه یا بخش کنترل سیستم و آگاه‌سازی افراد است. حسگرهای آتش یا شعله دقیق تر و سریع تر از حسگرهای حرارت یا دود کار می‌کنند.
آشکارساز شعله نوعی حسگر است که می تواند وجود شعله را تشخیص دهد و به آن پاسخ دهد. این آشکارسازها توانایی شناسایی مایع بدون دود و دودی را دارند که می توانند آتش باز ایجاد کنند. برای نمونه، در کوره های بویلر، آشکارسازهای شعله به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند، زیرا آشکارساز شعله می تواند گرما، دود و آتش را تشخیص دهد. این دستگاه ها می توانند با توجه به دمای هوا و حرکت هوا نیز آتش را تشخیص دهند. آشکارسازهای شعله از فناوری فرابنفش (UV) یا مادون قرمز (IR) برای شناسایی شعله استفاده می کنند، به این معنی که می توانند شعله را در کمتر از یک ثانیه هشدار دهند. آشکارساز شعله با توجه به نصب خود به تشخیص شعله پاسخ می دهد، برایی نمونه می تواند زنگ خطر را به صدا درآورد، خط سوخت را غیرفعال کند یا حتی یک سیستم اطفاء حریق را فعال کند.
آشکارسازهای شعله UV/IR در موارد زیر استفاده می شوند:
مؤلفه اصلی یک سیستم آشکارساز شعله، خود آشکارساز است. این شامل مدارهای آشکارساز فوتوالکتریک ، مدارهای سیگنال های شرطی ، سیستم های ریزپردازنده(microprocessor ) ، مدارهای ورودی/خروجی یا I/O و سیستم های خنک کننده باد است. سنسورهای موجود در آشکارساز شعله تابش را که توسط شعله ارسال می شود ، تشخیص می دهد ، فوتوالکتریک سیگنال شدت تابشی شعله را به یک سیگنال الکتریکی ولتاژ مربوطه تبدیل می کند و این سیگنال در یک میکروکنترلر تراشه واحد پردازش می شود و به یک خروجی مورد نظر تبدیل می شود.
این نوع آشکارساز شعله با تشخیص اشعه UV در نقطه اشتعال کار می کند. تقریباً همه شعله های آتش‌ها تشعشعات UV تابش می‌کنند، بنابراین در صورت شعله، حسگر از آن آگاه می‌شود و یک سری پالس تولید می‌کند که توسط آشکارساز الکترونیکی به خروجی هشدار تبدیل می‌شود.
یک آشکارساز UV مزایا و معایبی دارد. از مزایای آشکارساز UV می توان به پاسخ با سرعت بالا، توانایی پاسخگویی به آتش سوزی هیدروکربن، هیدروژن و فلز اشاره کرد. از سوی دیگر، از معایب آشکارسازهای UV می توان به پاسخگویی به جوشکاری در بردهای طولانی اشاره کرد و ممکن است به صاعقه، جرقه و غیره نیز پاسخ دهد.
آشکارساز شعله یا flame detector از نوع IR مدل FMX3501 شرکت minimax
این نوع آشکارساز قادر به تشخیص هر دو تابش UV و IR است، بنابراین دارای سنسور UV و IR است. این دو حسگر به طور جداگانه مانند آنچه توضیح داده شد عمل می کنند، اما سیگنال های تکمیلی هر دو فرآیند مداری به دلیل وجود هر دو سنسور وجود دارد. در نتیجه، آشکارساز ترکیبی قابلیت رد هشدار نادرست بهتری نسبت به آشکارساز UV یا IR دارد.
اگرچه آشکارساز شعله UV/IR دارای مزایا و معایبی است. از مزایای آن می توان به پاسخ با سرعت بالا و ایمن بودن در برابر هشدار نادرست اشاره کرد. از طرف دیگر، از معایب آشکارساز شعله UV/IR می توان به این موضوع اشاره کرد که نمی توان از آن برای آتش سوزی های غیر کربنی استفاده کرد و همچنین فقط قادر به تشخیص آتش هایی است که هر دو تابش UV/IR ساطع می کنند نه به صورت جداگانه.
