P&ID (نمودار لوپ و ابزار دقیق) یک تصویر شماتیک از رابطه عملکردی لوپ، ابزار دقیق و اجزای تجهیزات سیستم مورد استفاده در زمینه ابزار دقیق و کنترل یا اتوماسیون صنعتی است. P&ID اتصالات بین دستگاه ها، لوپ و سایر تجهیزات فرآیند را نشان می دهد. P&ID را می توان توسط مهندسانی که فرآیند تولید یک کارخانه را طراحی می کنند ایجاد کرد. از P&ID می توان برای ایجاد مدلی از فرآیند استفاده کرد که می تواند برای بهینه سازی فرآیند یا عیب یابی مشکلات استفاده شود. P&ID همچنین می تواند برای آموزش اپراتورها در یک فرآیند جدید استفاده شود از این رو روش درست خواندن نمودار P&IDبسیار اهمیت دارد. P&ID را می توان با استفاده از بسته های نرم افزاری مختلف مانند اتوکد یا PTC Creo ایجاد کرد. P&IDها همچنین می توانند به صورت دستی با استفاده از قلم و کاغذ ایجاد شوند. P&IDها معمولاً شامل اطلاعات زیر می‌شوند:
P&ID بسته به اندازه و پیچیدگی فرآیند می‌توانند بسیار پیچیده باشند. P&ID ها می توانند ساده باشند، مانند ترسیم یک صفحه ای از یک فرآیند کوچک، یا می توانند بسیار پیچیده باشند، مانند ترسیم چند صفحه ای از یک فرآیند بزرگ.
P&ID باید با نقشه های مهندسی دیگر، مانند نمودارهای جریان فرآیند (PFD) و نمودارهای لوله کشی و ابزار دقیق (P&ID) سازگار باشد. P&IDها باید مرتباً بررسی و به روز شوند تا از دقت و سازگاری اطمینان حاصل شود. P&ID را می توان با استفاده از نرم افزارهای مختلف از جمله Microsoft Visio، Autodesk AutoCAD و PTC Creo ایجاد کرد.
خواندن صحیح نمودار P&ID یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها در حوزه مهندسی فرایند و نگهداری صنعتی است و هر مهندسی که با سیستم‌های نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاه یا صنایع سنگین کار می‌کند باید بتواند آن را با دقت تحلیل کند. این نمودارها نقشه‌ای دقیق از تجهیزات، خطوط لوله، ابزار دقیق، ولوها و ارتباطات کنترلی هستند و برای درک درست آن‌ها لازم است ابتدا با نمادهای استاندارد ISA و نحوه نمایش هر تجهیز آشنا شوید. یکی از اولین مراحل در خواندن P&ID، تشخیص برچسب‌ها یا تگ‌های ابزار دقیق است که معمولاً از چند حرف و عدد تشکیل شده‌اند و نوع تجهیز، عملکرد و شماره حلقه کنترلی را مشخص می‌کنند. برای مثال حروفی مانند T، P، F و L به ترتیب بیانگر دما، فشار، جریان و سطح هستند و ترکیب آن‌ها با حروف عملکردی مانند I (اندیکیتور)، C (کنترلر) یا T (ترانسمیتر) معنی کاملی را ارائه می‌دهد. مرحله دیگر، تشخیص مسیر جریان سیال در خطوط مختلف است که در نمودار با ضخامت، جنس یا نوع خط متفاوت نمایش داده می‌شود و باید بتوانید مسیر جریان ورودی، خروجی، بای‌پس یا خطوط تخلیه را دنبال کنید. درک صحیح از نحوه عملکرد ولوها نیز اهمیت زیادی دارد؛ زیرا هر نوع ولو مانند Gate، Globe، Check یا Control Valve با سمبل خاصی نمایش داده می‌شود و نوع محرک آن مانند پنوماتیک یا الکتریکی نیز باید تشخیص داده شود. همچنین در نمودار P&ID معمولاً حلقه‌های کنترلی با خطوط نقطه‌چین یا خط-نقطه نمایش داده می‌شوند و ارتباط بین سنسور، کنترلر و عنصر نهایی کنترل باید دقیقاً دنبال شود تا معلوم شود هر حلقه چگونه کار می‌کند. توجه به Safety Instrumented Functions مانند interlockها و ESDها نیز بسیار حیاتی است، زیرا این بخش‌ها مستقیماً با ایمنی فرایند در ارتباط بوده و معمولاً با نمادهای هشدار، لیمیت سوئیچ‌ها و شیرهای قطع اضطراری مشخص می‌شوند. یکی دیگر از نکات مهم، درک تفاوت بین نمودار PFD و P&ID است؛ زیرا بسیاری افراد در ابتدا این دو را اشتباه می‌گیرند، در حالی که P&ID جزئیات بسیار بیشتری در مورد تجهیزات، سایز لوله‌ها، کلاس فشار و ابزار دقیق ارائه می‌دهد. هنگام مطالعه P&ID باید همیشه از بالا به پایین، از کلیات به جزئیات و از تجهیزات اصلی به ابزار دقیق حرکت کنید و در نهایت ارتباط هر بخش را با سیستم کنترل بررسی نمایید. تجربه نشان می‌دهد که بهترین روش تسلط بر این نمودارها، تمرین با نمونه‌های واقعی و تحلیل آن‌ها در کنار بررسی Manual تولیدکنندگان تجهیزات است تا بتوان مفاهیم روی کاغذ را با عملکرد واقعی سیستم تطبیق داد. با رعایت این اصول، نمودارهای پیچیده P&ID به ابزاری قابل‌فهم و بسیار کاربردی تبدیل می‌شوند که در طراحی، تعمیرات، ایمنی و بهره‌برداری نقش اساسی ایفا می‌کنند.
شما باید وارد شوید تا قادر به ارسال دیدگاه باشید.
